तुम्हाला महाराष्ट्रातील कोणत्याही जमिनीचा ७/१२ उतारा मोफत डाउनलोड करायचा असेल, तर तुम्ही महाभूलेख पोर्टलचा उपयोग करू शकता. सातबारा उतारा हा शेतकरी आणि जमिनीसंबंधित व्यवहार करणाऱ्या नागरिकांसाठी महत्त्वाचा दस्तऐवज आहे. पूर्वी हा उतारा मिळवण्यासाठी तलाठी कार्यालयात जावे लागायचे, मात्र आता महाराष्ट्र सरकारने ऑनलाइन सुविधा उपलब्ध करून दिली आहे. त्यामुळे नागरिकांना वेळ आणि पैसा वाचवता येतो.
महाभूलेख पोर्टल म्हणजे काय?
महाभूलेख म्हणजे महाराष्ट्र शासनाने नागरिकांसाठी सुरू केलेले ऑनलाइन पोर्टल आहे, जिथे तुम्ही सातबारा उतारा, ८अ उतारा, फेरफार, भू-नकाशा आणि अन्य जमिनीशी संबंधित माहिती सहज मिळवू शकता. हे पोर्टल राज्यातील सहा प्रमुख विभागांमध्ये विभागले गेले आहे – पुणे, औरंगाबाद, नाशिक, अमरावती, नागपूर आणि कोकण. त्यामुळे राज्यातील कोणत्याही जिल्ह्यातील नागरिकांना आपापल्या जमिनीची माहिती सहज मिळू शकते.
७/१२ उतारा म्हणजे काय आणि त्याचा उपयोग काय?
सातबारा उतारा म्हणजे जमिनीच्या मालकीचा आणि उपयोगाचा तपशील देणारा सरकारी दस्तऐवज. यात जमिनीच्या सर्वे नंबरपासून मालकाच्या नावापर्यंत सर्व महत्त्वाची माहिती नमूद असते. हा उतारा जमिनीच्या कायदेशीर स्थितीबाबत स्पष्टीकरण देतो आणि जमीन व्यवहार करताना बँक किंवा सरकारी योजनेसाठी आवश्यक ठरतो.
या उताऱ्यात खालील गोष्टी असतात:
- जमिनीचा गट क्रमांक आणि सर्वे नंबर
- जमीन मालकाचे नाव आणि हक्काची माहिती
- जमिनीचे क्षेत्रफळ आणि पीक पद्धती
- जमिनीवर असलेल्या कर्जाची किंवा बोजाची नोंद
- तलाठ्याच्या सहीसह अधिकृत माहिती
७/१२ उतारा ऑनलाइन कसा डाउनलोड करायचा?
सातबारा उतारा ऑनलाइन पाहण्यासाठी किंवा डाउनलोड करण्यासाठी खालील प्रक्रिया पूर्ण करावी लागते.
१) अधिकृत महाभूलेख पोर्टलला भेट द्या
सर्वप्रथम, तुम्हाला महाराष्ट्र सरकारच्या अधिकृत भूमी अभिलेख पोर्टलवर जावे लागेल. यासाठी खालील वेबसाईट उघडा –
👉 https://bhulekh.mahabhumi.gov.in
२) तुमचा विभाग निवडा
वेबसाईट उघडल्यानंतर तुम्हाला तुमच्या जिल्ह्याचा विभाग निवडावा लागेल. जसे, जर तुम्ही पुणे जिल्ह्यातील असाल, तर पुणे विभाग निवडा.
३) जिल्हा, तालुका आणि गाव निवडा
त्यानंतर, तुम्ही तुमच्या जमिनीचा जिल्हा, तालुका आणि गाव निवडायचे आहे.
४) जमिनीची माहिती प्रविष्ट करा
तुमच्या जमिनीचा सर्वे नंबर, गट नंबर किंवा मालकाचे नाव टाका आणि ‘शोधा’ बटणावर क्लिक करा.
५) कॅप्चा कोड भरा आणि उतारा पहा
स्क्रीनवर एक कॅप्चा कोड दिसेल, तो भरून ‘७/१२ पहा’ बटणावर क्लिक करा.
६) सातबारा उतारा डाउनलोड करा
तुमचा सातबारा उतारा आता तुमच्या स्क्रीनवर दिसेल. तुम्ही तो PDF स्वरूपात डाउनलोड करू शकता.
डिजिटल स्वाक्षरी असलेला सातबारा आणि त्याचे महत्त्व
महाभूलेख पोर्टलवरून मिळणारा सातबारा हा विना स्वाक्षरीचा असतो. त्यामुळे तो केवळ माहितीपुरता वापरला जातो. जर तुम्हाला अधिकृत दस्तऐवज हवा असेल, तर तलाठी कार्यालयात जाऊन डिजिटल स्वाक्षरी असलेला ७/१२ उतारा काढावा लागेल.
बँक कर्ज, कोर्ट प्रकरणे किंवा जमीन खरेदी-विक्री करताना हा स्वाक्षरी असलेला सातबारा आवश्यक असतो. त्यामुळे अधिकृत उताऱ्यासाठी तलाठी कार्यालयात जाऊन कागदपत्रांची पडताळणी करून डिजिटल सातबारा मिळवावा.
७/१२ उताऱ्याशी संबंधित महत्त्वाच्या सूचना
- विना स्वाक्षरी असलेला सातबारा उतारा केवळ माहितीपुरता असून कायदेशीर वापरासाठी ग्राह्य धरला जात नाही.
- जर जमिनीवर काही वाद असतील, तर तुम्ही फेरफार (Mutation Entry) तपासण्याची गरज आहे.
- सरकारी योजनांसाठी जमीन नोंदणी तपासण्यासाठी सातबारा आवश्यक असतो.
- काही प्रकरणांमध्ये सातबारा उताऱ्यासोबत ८अ उतारा सुद्धा मागितला जातो, त्यामुळे तो सुद्धा डाउनलोड करून ठेवावा.
सातबारा उताऱ्यात चुका असल्यास काय करावे?
काही वेळा सातबारा उताऱ्यात चुकीची माहिती नोंद असते. उदाहरणार्थ, जुन्या मालकाचे नाव, चुकीचे क्षेत्रफळ किंवा बोजाची चुकीची नोंद. अशा वेळी तुम्ही तलाठी कार्यालयात जाऊन फेरफार प्रक्रिया करून ही चूक दुरुस्त करू शकता.
तुम्हाला बदल करण्यासाठी पुढील कागदपत्रे आवश्यक असतात:
- मालकी हक्क दर्शवणारे दस्तऐवज (खरेदीखत, वारसाहक्क कागदपत्रे)
- जुना सातबारा उतारा
- तलाठ्याने दिलेला फेरफार अर्ज
- आवश्यक असल्यास ग्रामपंचायतीचा किंवा महसूल विभागाचा दाखला
महाभूलेख पोर्टलचा उपयोग आणि फायदे
महाभूलेख पोर्टलमुळे नागरिकांना अनेक फायदे मिळतात. आधी जमिनीशी संबंधित कोणतीही माहिती मिळवण्यासाठी तलाठी किंवा तहसील कार्यालयात फेरी मारावी लागायची. पण आता ही संपूर्ण प्रक्रिया ऑनलाइन झाल्याने वेळ आणि पैसा वाचतो.
या पोर्टलचा आणखी एक फायदा म्हणजे पारदर्शकता. यामुळे जमिनीशी संबंधित कोणतीही गैरव्यवहार किंवा फसवणूक टाळता येते. जमिनीची माहिती सहज उपलब्ध होत असल्याने कोणताही व्यवहार करताना अधिक खात्रीशीर माहिती मिळू शकते.
७/१२ उतारा मिळवण्यासाठी काही पर्यायी मार्ग
जर तुम्हाला ऑनलाइन सातबारा उतारा मिळण्यात अडचण येत असेल, तर तुम्ही तलाठी कार्यालय, तहसील कार्यालय किंवा कॉमन सर्व्हिस सेंटर (CSC) वर जाऊन उतारा मिळवू शकता. यासाठी कागदपत्रांची पडताळणी करून अर्ज भरावा लागतो.
निष्कर्ष
सातबारा उतारा हा जमिनीच्या मालकी हक्काची माहिती देणारा महत्त्वाचा दस्तऐवज आहे. महाराष्ट्र सरकारने सुरू केलेल्या महाभूलेख पोर्टलमुळे नागरिकांना सातबारा उतारा आणि इतर जमिनीशी संबंधित कागदपत्रे घरबसल्या मिळवणे शक्य झाले आहे. ही सुविधा केवळ सोयीचीच नाही, तर पारदर्शक आणि वेळ वाचवणारी देखील आहे. जर तुम्ही तुमच्या जमिनीची माहिती मिळवू इच्छित असाल, तर महाभूलेख पोर्टलला भेट द्या आणि सहज तुमचा सातबारा उतारा डाउनलोड करा.
