गाय आणि म्हैस पालन हा महाराष्ट्रातील ग्रामीण भागातील शेतकऱ्यांसाठी एक महत्त्वाचा पूरक व्यवसाय आहे. दुग्ध व्यवसायाच्या माध्यमातून शेतकऱ्यांना अतिरिक्त उत्पन्न मिळू शकते. मात्र, अनेक शेतकऱ्यांकडे त्यांच्या जनावरांसाठी सुरक्षित व आधुनिक गोठे बांधण्यासाठी पुरेसे आर्थिक स्रोत उपलब्ध नसतात. हीच अडचण लक्षात घेऊन महाराष्ट्र शासनाने गाय गोठा अनुदान योजना सुरू केली आहे.
ही योजना शरद पवार ग्राम समृद्धी योजनेच्या अंतर्गत ३ फेब्रुवारी २०२१ रोजी सुरू करण्यात आली. याचा उद्देश ग्रामीण भागातील शेतकऱ्यांना आर्थिक मदत देऊन पशुपालन व्यवसाय अधिक फायदेशीर बनवणे हा आहे.
योजनेचे महत्त्व आणि उद्दिष्ट
गाय गोठा अनुदान योजना ही प्रामुख्याने दुग्ध व्यवसाय करणाऱ्या शेतकऱ्यांसाठी आहे. शेतकऱ्यांना आधुनिक आणि मजबूत गोठे बांधण्यासाठी आर्थिक सहाय्य मिळावे आणि त्यांच्या जनावरांची योग्य निगा राखली जावी, हा या योजनेचा मुख्य उद्देश आहे.
या योजनेतून मिळणाऱ्या अनुदानामुळे शेतकऱ्यांना मोठा फायदा होतो. मजबूत आणि योग्यरित्या बांधलेल्या गोठ्यामुळे जनावरांचे आरोग्य सुधारते, त्यामुळे दूध उत्पादन वाढते आणि परिणामी शेतकऱ्यांचे उत्पन्नही वाढते. उघड्यावर किंवा कमकुवत गोठ्यात जनावरांना अनेक आजार होण्याची शक्यता असते. पण, जर गोठा व्यवस्थित बांधलेला असेल, तर जनावरांना चांगले वातावरण मिळते आणि त्यांच्या उत्पादनक्षमतेतही वाढ होते.
गाय गोठा अनुदान योजनेंतर्गत मिळणारे लाभ
या योजनेंतर्गत राज्य सरकार शेतकऱ्यांना त्यांच्या जनावरांच्या संख्येनुसार आर्थिक मदत देते. ही आर्थिक मदत पुढीलप्रमाणे आहे:
- २ ते ६ जनावरे असतील तर – ₹७७,१८८
- ६ ते १२ जनावरे असतील तर – ₹१,५४,३७६
- १३ किंवा त्याहून अधिक जनावरे असतील तर – ₹२,३१,५६४
शेतकऱ्यांना हे अनुदान गोठा बांधण्यासाठी तसेच जनावरांच्या देखभालीसाठी उपयोगी पडते.
अर्ज करण्यासाठी लागणारी कागदपत्रे
1. सात-बारा उतारा – शेतकऱ्याची जमीन असल्याचा पुरावा
2. आधार कार्ड – ओळखपत्र
3. बँक पासबुक – अनुदान थेट खात्यात जमा होण्यासाठी
4. शेतकऱ्याकडे जनावरे असल्याचा पुरावा
5. रहिवासी प्रमाणपत्र – शेतकऱ्याच्या गावातील वास्तव्याचा पुरावा
6. कुटुंबाचे नरेगा ओळखपत्र ,ऑनलाईन जॉब कार्ड
या सर्व कागदपत्रांसह अर्ज सादर केल्यानंतर अधिकाऱ्यांकडून त्याची तपासणी केली जाते. सर्व कागदपत्रे वैध आढळल्यास अर्जदाराच्या बँक खात्यावर अनुदानाची रक्कम जमा केली जाते.
योजनेचे पैसे मिळण्यासाठी आवश्यक फोटो
- काम सुरु करण्यापूर्वीचा फोटो .
- काम चालू असतानाचा फोटो .
- काम पूर्ण झालेनंतर लाभार्थी आणि बोर्ड यांचा फोटो .
वरील सर्व फोटो हे अंतिम देयक प्रस्तावासोबत ७ दिवसात सदर करणे आवश्यक आहे .
गाय गोठा बांधणी आणि पद्धत
- गोठा बांधण्यासाठी महाराष्ट्र सरकारने काही नियमावली आखून दिली आहे
- २ ते ६ जनावरांच्या गोठयासाठी –
२६.९५ चौ .मी निवारा असावा आणि त्यासाठी लांबी ७.७० मी व रुंदी ३.५० मी असावी - २ ते ६ जनावरांच्या गव्हाणसाठी
शासन निर्णयानुसार गोठ्याची गव्हाण हि ७.७ मी. × २. २ मी .×० .६५ मी . - मुत्र संचयासाठी २५० लिटर क्षमतेची टाकी बांधणेही आवश्यक आहे
- पिण्याच्या पाण्यासाठी त्याचबरोबर इतर खर्चासाठी २०० लिटर क्षमतेची टाकीही बांधणे आवश्य
ही योजना कोण घेऊ शकतो?
गाय गोठा अनुदान योजना ही फक्त ग्रामीण भागातील शेतकऱ्यांसाठी आहे. अर्जदाराकडे स्वतःच्या नावावर जमीन असावी किंवा तो अधिकृत जमीन कसत असावा. तसेच अर्जदाराकडे काही प्रमाणात पशुपालनाचा अनुभव असावा.
या योजनेच्या माध्यमातून मिळणारे फायदे
- दुधाळ जनावरांचे आरोग्य सुधारते
– योग्य गोठा असल्यास जनावरांना आजार कमी होतात, त्यामुळे औषधोपचारावर होणारा खर्च वाचतो. - दूध उत्पादनात वाढ होते
– व्यवस्थित निगा राखल्यास जनावरांचे दूध उत्पादन वाढते, परिणामी शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढते. - पशुपालन हा अधिक फायदेशीर व्यवसाय ठरतो
– आधुनिक गोठ्यांमुळे हा व्यवसाय अधिक सोपा आणि फायदेशीर ठरतो. - सरकारकडून मिळणाऱ्या अनुदानामुळे आर्थिक मदत होते
– सरकारकडून मोठी आर्थिक मदत मिळाल्याने गोठा बांधकामाचा भार शेतकऱ्यांवर येत नाही. - ग्रामीण भागात रोजगार संधी निर्माण होतात
– या योजनेमुळे रोजगाराच्या संधी उपलब्ध होतात, कारण गोठा बांधण्यासाठी स्थानिक कामगारांना काम मिळते.
गाय गोठा अनुदान योजना – ग्रामीण भागातील शेतकऱ्यांसाठी वरदान
ही योजना ग्रामीण भागातील शेतकऱ्यांसाठी अत्यंत फायदेशीर ठरत आहे. राज्यातील अनेक शेतकरी या योजनेचा लाभ घेत असून, त्यांचे दुग्ध उत्पादन आणि पशुपालनाचा व्यवसाय अधिक यशस्वी होत आहे.
सरकारच्या पुढाकारामुळे शेतकऱ्यांना मोठी मदत
राज्य शासनाने ही योजना सुरू करून पशुपालन करणाऱ्या शेतकऱ्यांना मोठा आधार दिला आहे. आर्थिक दृष्टिकोनातून ही योजना शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढवण्यासाठी अत्यंत उपयुक्त ठरू शकते. जर शेतकऱ्यांनी या योजनेचा लाभ घेतला, तर त्यांच्या व्यवसायात मोठी सुधारणा होईल.
शेतकऱ्यांनी शासनाच्या या मदतीचा लाभ घ्यावा
जर तुम्ही शेतकरी असाल आणि तुमच्याकडे जनावरे असतील, तर या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी लवकरात लवकर अर्ज करा. तुमच्या गोठ्याचे बांधकाम अधिक सुरक्षित आणि मजबूत करून तुमच्या दुग्ध व्यवसायाला नवी उंची द्या.
